ISO Nedir? Görevleri Nelerdir? ISO Belgesi Nasıl Alınır?

ISO (Uluslararası Standartlar Teşkilatı), ulusal standart kuruluşlarının sistemini organize eden, Dünya çapında bir federasyondur. ISO, 160’tan fazla ülkeden standart kuruluşlarından oluşan ve her üye ülkeyi temsil eden bir standart kuruluşu olan bir sivil toplum kuruluşudur. Örneğin, Türk Standartları Enstitüsü (TSE), Türkiye’yi temsil eder.

ISO, ülkelerdeki standartlar sistemini organize eden, ürünlerin taşıması gereken özellikleri belirleyerek, hem şirketlerin ulusal ve uluslararası ticaretini kolaylaştıran hem de tüketicinin belirli standartlara sahip kaliteli ürünlerin satın almalarına yarayan organizasyondur.

23 Şubat 1947’de Birleşik Krallığın Londra şehrinde kurulan bu teşkilat, endüstrinin ihtiyaçlarını karşılamak için birçok çalışma yaparak, ürünleri güvenirliğinin belirlenmesini sağlar. Sürekli gelişen ve her zaman daha iyiyi hedefleyerek kaliteyi arttıran bu organizasyona, hemen hemen her ülke katılmakta, katılmayan ülkelerin de ilerleyen seneler içerisinde katılım gösterdikleri görülmektedir. Özetle, ISO sayesinde, daha kaliteli ürünler üretilmesi sağlanırken, ürünlerin taşıması gereken özellikler belirlenmekte, bu tespit ve iyileştirmeler hem şirketlere hem de tüketicilere fayda sağlamaktadır.

ISO üyeleri, teknoloji, bilimsel test süreçleri, çalışma koşulları, toplumsal konular ve daha fazlası için uluslararası standartların geliştirilmesi ve desteklenmesinde işbirliği yapan ulusal standart kuruluşlarıdır. ISO ve üyeleri daha sonra bu standartları detaylandıran belgeleri satarlar.

ISO’nun Genel Kurulu, onun karar alma organıdır. Üyelerin temsilcilerinden ve asıl görevliler olarak adlandırılan seçilmiş liderlerden oluşur. Örgütün merkezi, merkezi bir sekreterliğin operasyonları denetlediği İsviçre’nin Cenevre kentinde bulunmaktadır.

• Üye enstitülerinin çoğu, ülkelerinin hükümet yapısının bir parçasıdır veya hükümetleri tarafından yetkilendirilir.
• Bazı üyelerin kökleri, endüstri birliklerinin ulusal ortaklıkları tarafından kurulan özel sektörde benzersizdir.
• Bu nedenle ISO, hem iş dünyasının gereksinimlerini hem de toplumun daha geniş ihtiyaçlarını karşılayan çözümler üzerinde fikir birliğine varılmasını sağlar.

ISO görevleri ise;

• Ürünlerin taşıması gereken özellikleri belirlemek,
• Kalite standartları üzerinde çalışmalar yaparak, kaliteyi arttırmak,
• Endüstrinin ihtiyaçlarını karşılamak için çalışmalar yapmak,
• Ürünlerin güvenirliğini belirtmek,
• Uluslararası alanda mal ve hizmet değişi sürecini hızlandırmak

ISO Sertifikası Nedir?

ISO (Uluslararası Standardizasyon Kuruluşu), standartlarıyla ilgili olduğu için belgelendirme, bir belgelendirme kuruluşunun bir hizmetin, ürünün veya sistemin standardın gereksinimlerini karşıladığına dair güvencesidir. ISO standartları geliştirirken, üçüncü taraf belgelendirme kuruluşları bu standartlara uygunluğu onaylar.

ISO’ya göre, ISO sertifikası ifadesi hiçbir zaman bir ürün veya sistemin bir belgelendirme kuruluşu tarafından bir ISO standardına uygun olarak belgelendirildiğini belirtmek için kullanılmamalıdır. Bunun yerine ISO, ISO standardının tam tanımlamasını kullanan sertifikalı ürünlere veya sistemlere atıfta bulunmayı önerir.

Bu durum örnekle açıklamak gerekirse; ISO, ISO sertifikalı ifadesi yerine ISO 9001:2015 sertifikalı ifadesinin kullanılmasını önerir. Bu şekilde ifade etmek, sürüm de dâhil olmak üzere sertifikalandırılan standardı tam olarak tanımlar, bu durumda 2015’te yayınlanan ISO 9001 sürümüdür.

ISO belgelendirme yapmazken, Uygunluk Değerlendirme Komitesi belgelendirme süreciyle ilgili standartlar üzerinde çalışır.

İşletmeler Nasıl ISO Sertifikası Alır?

Bir ISO standardı için sertifika alma süreci pahalı, zaman alıcı olabilir. Sertifika almak için herhangi bir adım atmadan önce, sertifika ihtiyacının belirlenmesi en önemli adımdır.

Sertifika almanın ilk adımı, sertifikanın maliyetlere değip değmediğini belirlemektir. Kuruluşların ISO sertifikası almalarının bazı nedenleri arasında şunlar yer alır:

• Düzenleyici gereksinimler: Bazı işletmeler ve ürünler, ortak standartları karşıladıklarına dair sertifikaya ihtiyaç duyarlar.
• Ticari standartlar: Sertifikasyon düzenleyici bir gereklilik olmadığında, bazı endüstriler için minimum standartları karşılayacak şekilde sertifikalandırılmış ürün ve hizmetler bir zorunluluktur.
• Müşteri gereksinimleri: Sertifikasyon için bir endüstri standardı veya düzenleyici gereklilik olduğunda bile, devlet kurumları gibi bazı müşteriler sertifikayı tercih edebilir veya gerektirebilir.
• Geliştirilmiş tutarlılık: Sertifikasyon, büyük kuruluşların iş birimlerinin yanı sıra uluslararası sınırların ötesinde tutarlı kalite güvencesi sağlamasına yardımcı olabilir.
• Müşteri memnuniyeti:  Bir ürünü veya hizmeti farklı bağlamlarda ve ülkelerde kullanan kurumsal müşteriler, tutarlı performansı takdir eder. Standartlara uygunluk, sertifikalı kuruluşun müşteri sorunlarını çözmesine de yardımcı olabilir.

ISO standartları için belgelendirme süreci, standarda ve belgelendirme kuruluşuna bağlı olarak değişiklik gösterir. Popüler standartlar için kuruluşların öncelikle uygun bir belgelendirme kuruluşunu gözden geçirmesi ve seçmesi gerekebilir. ISO’nun kalite yönetim standardı olan ISO 9001:2015’te sertifika almak için izlenecek adımlara şunlardır:

• ISO standardını anlamak,
• Operasyonların ISO gerekliliklerini karşılamadığı sorunlu alanları belirlemek,
• Sorunlu alanları iyileştirmek için süreçleri, prosedürleri ve planları resmi olarak belgelemek,
• ISO standartlarını uygulamak,
• Resmi denetimden önce standarda uygunluğu kontrol etmek için bir iç denetim yapmak,
• Resmi uygunluk denetiminden veya belgelendirme sürecinden geçerler.

Popüler ISO Standartları Nelerdir?

En popüler ISO standartlarından bazıları aşağıdakileri içerir:

• ISO/IEC 27000: Bu güvenlik standartları, bilgi güvenliği politikaları ve süreçlerini geliştirmek ve uygulamak için altı adımlı bir süreci tanımlar.
• ISO/IEC 17799: Bu güvenlik yönetimi standardı, iş sürekliliği, erişim kontrolü, varlık yönetimi ve daha fazlası için 100’den fazla en iyi uygulamayı belirtir.
• ISO/IEC 20000: Bu ISO standardı, teknik bir belirtim oluşturur ve BT hizmet yönetimi için en iyi uygulamaları kodlar.
• ISO/IEC 12207: Bu ISO standardı, tüm yazılımlar için tutarlı bir yaşam döngüsü yönetimi süreci oluşturur.
• ISO 9000: Bu standart ailesi, kuruluşların üretim ve hizmet endüstrileri için etkili kalite güvence sistemlerini nasıl kurabileceklerini ve sürdürebileceklerini tanımlar.